Bradykardia

Postaci bradykardii związanej z chorobą węzła zatokowego to: bradykardia przewlekła, zastępcze pobudzenia przedsionkowe pozazatokowe < 50/min, pauzy (przerwy) rytmu zatokowego, blok zatokowo-przedsionkowy, zatrzymanie pobudzenia węzła zatokowego z zastępczymi rozrusznikami, skojarzenie bradykardii z napadami szybkich tachyarytmii nadkomorowych (zespół tachykardia-bradykardia lub zespół bradykardia-tachykardia). Oprócz zbyt wolnej pracy serca w spoczynku istnieją dwie postacie choroby węzła zatokowego objawiające się nieadekwatnym (niewystarczającym) do zapotrzebowania przyśpieszeniem rytmu serca w czasie pozycji stojącej oraz w czasie wysiłku (tzw. niekompetencja chronotropowa). Prawidłowe, maksymalne przyśpieszenie rytmu zatokowego oblicza się według reguły (220-wiek). Odejmujemy od wartości 220 wiek w latach chorego, a wartość ta odpowiada należnej wartości maksymalnej dla wieku. Dla przykładu u 40-letniej osoby prawidłowy maksymalny przyrost tętna w czasie wysiłku powinien osiągnąć (220-40=180) 180 pobudzeń na minutę. Jeśli chory osiąga poniżej 80% tej wartości (180 x 0,8=144), czyli poniżej 144 pobudzenia na minutę można rozpoznać chorobę węzła zatokowego pod postacią niekompetencji chronotropowej. Bradykardia może również występować w sytuacji bloku przewodzenia przez łącze przedsionkowo- komorowe objawiając się w zapisie EKG blokiem przedsionkowo-komorowym II i III stopnia. Zaburzenia węzła zatokowego i przedsionkowo-komorowego mogą dodatkowo współistnieć z zaburzeniami przewodzenia w niższych piętrach ukłądu bodźco-przewodzącego serca i być związane z blokiem przewodzenia w układzie Hisa-Purkinjego oraz prawej i lewej odnogi pęczka Hisa. Patologiczne odruchy lub spoczynkowe napięcie układu parasympatycznego może skutkować napadowymi (odruchowymi) lub przewlekłymi zaburzeniami powstawania rytmu zatokowego w węźle zatokowym (zbyt wolny rytm serca zwykle poniżej 50/min lub rzadziej wydłużona przerwa (tzw. pauza) w pracy serca (powyżej 3 sekund w czasie aktywności lub 6 sekund w czasie snu (przedłużona asystolia zatokowa). Wpływ układu parasympatycznego na węzeł przedsionkowo-komorowy może wpłynąć na występowanie napadowych i przewlekłych spoczynkowych odruchowych zaburzeń przewodzenia przedsionkowo-komorowego (blok przewodzenia, blok przedsionkowo- komorowy I, II i III stopnia). Patologiczne napadowe odruchy lub inne choroby i stany patologiczne mogą wpływać jednocześnie na oba węzły: zatokowy i przedsionkowo- komorowy.